Menaion September 14

ΤΗ ΙΔ' ΤΟΥ ΑΥΤΟΥ ΜΗΝΟΣ

Η παγκόσμιος Ύψωσις τού τιμίου καί ζωοποιού Σταυρού.

ΕΝ ΤΩ ΜΙΚΡΩ ΕΣΠΕΡINΩ

Εις τό, Κυριε εκέκραξα, ιστώμεν Στίχους δ' καί ψάλλομεν Στιχηρά Προσόμοια.

Ήχος δ'

Ως γενναίον εν Μάρτυσι

Υψουμένου σου Δέσποτα, εν Σταυρώ συνανύψωσας, τού Αδάμ τήν έκπτωτον, φύσιν άπασαν, διό υψούντες τόν άχραντον, Σταυρόν σου φιλάνθρωπε, τήν εξ ύψους σου ισχύν, εξαιτούμεν κραυγάζοντες, Σώσον Υψιστε, ως Θεός ελεήμων τούς τιμώντας, τήν σεπτήν τε καί φωσφόρον, τού σού Σταυρού θείαν ύψωσιν. (Δίς)

Ψαλμικώς νυνί βλέπομεν, υποπόδιον Δέσποτα, ένθα πόδες έστησαν, σού οι άχραντοι, σήμερον πόθω υψούμενον, Σταυρόν σου τόν τίμιον, καί υψούντες ευσεβώς, δυσωπούμέν σε κράζοντες, Πάντας Ύψιστε, τώ Σταυρώ σου τώ θείω αγιάσας, τής αφάτου ευσπλαγχνίας, μετόχους δείξον καί χάριτος.

Ως αήττητον τρόπαιον, θυρεόν απροσμάχητον, καί ως σκήπτρον έν Θεον, προσκυνούμέν σου, Σταυρόν Χριστέ τόν πανάγιον, δι' ού κόσμος σέσωσται, καί χορεύει ο Αδάμ, γηγενών τά συστήματα, τούτον άσμασιν, ευφημούντες τιμώμεν, καί τήν τούτου, θείαν Ύψωσιν τελούντες, τόν ιλασμόν εξαιτούμεθα.

Δόξα... Καί νύν... Ήχος β'

Σύ μου σκέπη κραταιά, υπάρχεις ο τριμερής Σταυρός τού Χριστού, αγίασόν με τή δυνάμει σου, ίνα πίστει καί πόθω, προσκυνώ καί δοξάζω σε.

Απόστιχα Στιχηρά

Ήχος β'

Οίκος τού Εφραθά

Σήμερον τού Χριστού, ο Σταυρός ανυψούται, τό ζωηφόρον ξύλον, εν ώ σαρκί επάγη, πάντας ανακαλούμενος.

Στίχ. Υψούτε Κύριον τόν Θεόν ημών καί προσκυνείτε τώ υποποδίω τών ποδών αυτού.

Ξυλον τό τού Σταυρού, υψούμενον ορώντες, μεγαλωσύνην δώμεν, Θεώ τώ σταυρωθέντι, σαρκί δι' αγαθότητα.

Στίχ. Ο δέ Θεός Βασιλεύς ημών πρό αιώνος ειργάστο σωτηρίαν εν μέσω τής γής.

Χαίροις τό τών Πιστών, φυλακτήριον θείον, απροσμάχητον τείχος, Σταυρός ο τού Κυρίου, δι' ού από γής ήρθημεν.

Δόξα... Καί νύν... Όμοιον

Δεύτε χαρμονικώς, ασπασώμεθα πάντες, τό σωτήριον ξύλον, εν ώ εξετανύθη, Χριστός η απολύτρωσις.

Απολυτίκιον Ήχος α'

Σώσον Κύριε τόν λαόν σου καί ευλόγησον τήν κληρονομίαν σου, νίκας τοίς Βασιλεύσι κατά βαρβάρων δωρούμενος καί τό σόν φυλάττων διά τού Σταυρού σου πολίτευμα.

Απόλυσις

ΕΝ ΤΩ ΜΕΓΑΛΩ ΕΣΠΕΡΙΝΩ

Μετά τόν Προοιμιακόν Ψαλμόν, ει μέν εστι Κυριακή, στιχολογούμεν τό, Μακάριος ανήρ, τό Κάθισμα όλον, ειδέ μή, μετά τόν Προοιμιακόν, ευθύς τό, Κύριε εκέκραξα, ιστώμεν δέ Στίχους ς' καί ψάλλομεν Στιχηρά Προσόμοια, δευτερούντες αυτά.

Ήχος πλ. β,

Όλην αποθέμενοι

Σταυρός ανυψούμενος, τού εν αυτώ υψωθέντος, τό πάθος τό άχραντον, ανυμνείν προτρέπεται κτίσιν άπασαν, εν αυτώ κτείνας γάρ, τόν ημάς κτείναντα, νεκρωθέντας ανεζώωσε, καί κατεκάλλυνε, καί εις ουρανούς πολιτεύεσθαι, ηξίωσεν ως εύσπλαγχνος, δι' υπερβολήν αγαθότητος, όθεν γεγηθότες, υψώσωμεν τό όνομα αυτού, καί τήν αυτού μεγαλύνωμεν, άκραν συγκατάβασιν. (Δίς)

Μωσής προετύπου σε, χείρας εκτείνας εις ύψος, καί κατατροπούμενος, Αμαλήκ τόν τύραννον, Σταυρέ τίμιε, τών πιστών καύχημα, Αθλητών στήριγμα, Αποστόλων εγκαλλώπισμα, Δικαίων πρόμαχε, πάντων τών Οσίων διάσωσμα, διό σε ανυψούμενον, βλέπουσα η κτίσις ευφραίνεται, καί πανηγυρίζει, δοξάζουσα Χριστόν τόν διά σού, τά διεστώτα συνάψαντα, άκρα αγαθότητι. (Δίς)

Σταυρέ πανσεβάσμιε, όν περιέπουσι τάξεις, Αγγέλων γηθόμεναι, σήμερον υψούμενος, θείω νεύματι, ανυψοίς άπαντας, τούς κλοπή βρώσεως, απωσθέντας καί εις θάνατον, κατολισθήσαντας, όθεν σε καρδία καί χείλεσι, πιστώς περιπτυσσόμενοι, τόν αγιασμόν αρυόμεθα, Υψούτε βοώντες, Χριστόν τόν υπεράγαθον Θεόν, καί τό αυτού προσκυνήσατε, θείον υποποδιον. (Δίς)

Δόξα... Καί νύν... Ήχος β'

Δεύτε άπαντα τά έθνη, τό ευλογημένον ξύλον προσκυνήσωμεν, δι' ού γέγονεν η αιώνιος δικαιοσύνη, τόν γάρ Προπάτορα Αδάμ, ο απατήσας εν ξύλω, τώ Σταυρώ δελεάζεται, καί πίστει κατενεχθείς πτώμα εξαίσιον, ο τυραννίδι κρατήσας τού βασιλείου πλάσματος, Αίματι Θεού, ο ιός τού όφεως αποπλύνεται, καί κατάρα λέλυται, καταδίκης δικαίας, αδίκω δίκη τού δικαίου κατακριθέντος, ξύλω γάρ έδει τό ξύλον ιάσασθαι, καί πάθει τού απαθούς, τά εν ξύλω λύσαι πάθη τού κατακρίτου, Αλλά δόξα Χριστέ Βασιλεύ, τή περί ημάς σου φρικτή oικονομία δι' ής έσωσας πάντας, ως αγαθός καί φιλάνθρωπος.

Είσοδος. Το Προκείμενον τής ημέρας καί τά Αναγνώσματα.

Τής Εξόδου τό Ανάγνωσμα

(Κεφ. 15, 22-27 & 16, 1)

Εξήρε Μωϋσής τούς υιούς, Ισραήλ από θαλάσσης Ερυθράς, καί ήγαγεν αυτούς εις τήν έρημον Σούρ, καί επορεύοντο τρείς ημέρας εν τή ερήμω, καί ουχ εύρισκον ύδωρ ώστε πιείν. Ήλθον δέ εις Μερράν, καί ουκ ηδύναντο πιείν ύδωρ εκ Μερράς, πικρόν γάρ ήν, διά τούτο επωνομάσθη τό όνομα τού τόπου εκείνου, Πικρία. Καί διεγόγγυζεν ο λαός κατά Μωϋσή λέγοντες, Τί πιώμεθα; Εβόησε δέ Μωϋσής πρός Κύριον, καί έδειξεν αυτώ Κύριος ξύλον καί ενέβαλεν αυτό εις τό ύδωρ, καί εγλυκάνθη τό ύδωρ, εκεί έθετο αυτώ δικαιώματα καί κρίσεις, καί εκεί αυτόν επείραζε καί είπεν. Εάν ακοή ακούση Κυρίου τού Θεού σου, καί τά αρεστά ενώπιον αυτού ποιήσης, καί ενωτίση τάς εντολάς αυτού καί φυλάξης πάντα τά δικαιώματα αυτού, πάσαν νόσον, ήν επήγαγον τοίς Αιγυπτίοις, ουκ επάξω επί σέ, εγώ γάρ ειμι Κύριος ο ιώμενός σε. Καί ήλθον εις Αιλείμ, καί ήσαν εκεί δώδεκα πηγαί υδάτων, καί εβδομήκοντα στελέχη φοινίκων, παρενέβαλον δέ εκεί παρά τά ύδατα. Απήραν δέ εξ Αιλείμ, καί ήλθε πάσα η συναγωγή υιών Ισραήλ εις τήν έρημον Σίν, ο εστιν, αναμέσον Αιλείμ, καί αναμέσον Σινά.

Παροιμιών το Ανάγνωσμα

(Κεφ. 3, 11-18)

Υιέ, μη ολιγώρει παιδείας Κυρίου, μηδέ εκλύου υπ' αυτού ελεγχόμενος. Όν γάρ αγαπά κυριος, παιδεύει, μαστιγοί δέ πάντα υιόν, όν παραδέχεται. Μακάριος άνθρωπος, ός εύρε σοφίαν, καί θνητός, ός οίδε φρόνησιν. Κρείσσον γάρ αυτήν εμπορεύεσθαι, ή χρυσίου καί αργυρίου θησαυρούς. Τιμιωτέρα δέ εστι λίθων πολυτελών, ουκ αντιτάσσεται αυτή ουδέν πονηρόν, ευγνωστός εστι πάσι τοίς αγαπώσιν αυτήν, πάν δέ τίμιον, ουκ άξιον αυτής εστι, Μήκος γάρ βίου, καί έτη ζωής εν τή δεξιά αυτής, εν δέ τή αριστερά αυτής πλούτος καί δόξα εκ τού στόματος αυτής εκπορεύεται δικαιοσύνη, νόμον δέ καί έλεον επί γλώσσης φορεί. Αι οδοί αυτής οδοί καλαί, καί πάσαι αι τρίβοι αυτής μετ' ειρήνης. Ξύλον ζωής εστι πάσι τοίς αντεχομένοις αυτής, καί τοίς επερειδομένοις επ' αυτήν, ως επί Κύριον ασφαλής.

Προφητείας Ησαϊου τό Aναγνωσμα

(Κεφ. 60, 11-16)

Τάδε λέγει Κύριος, Ανοιχθήσονται αι πύλαι σου Ιερουσαλήμ ημέρας καί νυκτός ού διά παντός, κλεισθήσονται, τού εισαγαγείν πρός σέ δύναμιν εθνών, καί βασιλείς αυτών αγομένους. Τά γάρ έθνη καί οι βασιλείς, οίτινές σοι ού δουλεύσουσιν απολούνται, καί τά έθνη ερημία ερημωθήσονται. Καί η δόξα του Λιβάνου πρός σέ ήξει, εν κυπαρίσσω καί πεύκη καί κέδρω, άμα δοξάσαι τόν τόπον τόν άγιόν μου, καί τόν τόπον τών ποδών μου δοξάσω. Καί πορεύσονται πρός σέ δεδοικότες οι υιοί τών ταπεινωσάντων σε, καί παροξυνάντων σε, καί προσκυνήσουσιν επί τά ίχνη τών ποδών σου πάντες οι παροξύναντές σε, καί κληθήση Πόλις Κυρίου Σιών τού Αγίου Ισραήλ, διά τό γεγενήσθαί σε καταλελειμμένην καί μεμισημένην, Καί ουκ ήν ο βοηθών σοι, καί θήσω σε αγαλλίαμα αιώνιον, ευφροσύνην γενεαίς γενεών. Καί θηλάσεις γάλα εθνών, καί πλούτον βασιλέων φάγεσαι καί γνώση, ότι εγώ Κύριος ο σώζων σε, καί ο εξαιρούμενός σε ο Θεός Ισραήλ.

Εις τήν Λιτήν, Στιχηρά Ιδιόμελα.

Ήχος α'

Ανδρέου Ιεροσολυμίτου

Σήμερον ως αληθώς, η άγιό φθογγος ρήσις τού Δαυϊδ πέρας είληφεν, ιδού γάρ εμφανώς, τό τών αχράντων ποδών σου προσκυνούμεν υποπόδιον, καί εν τή τών πτερύγων σου ελπίζοντες σκιά, πανοικτίρμον βοώμέν σοι. Σημειωθήτω εφ' ημάς τό φώς τού προσώπου σου, καί ανύψωσον τού ορθοδόξου λαού σου τό κέρας, τή τού τιμίου Σταυρού σου ανυψώσει, Χριστέ πολυέλεε.

Ο αυτός

Τό φυτευθέν εν Κρανίου τόπω ξύλον τής όντως ζωής, εν ώ ειργάσατο σωτηρίαν ο τών αιώνων Βασιλεύς, εν μέσω τής γής, υψούμενον σήμερον αγιάζει τού κόσμου τά πέρατα, καί εγκαινίζεται τής Αναστάσεως ο οίκος, αγάλλονται Άγγελοι εν ουρανώ, καί ευφραίνονται άνθρωποι επί τής γής, δαυϊτικώς βοώντες καί λέγοντες, Υψούτε Κύριον τόν Θεόν ημών, καί προσκυνείτε τώ υποποδίω τών ποδών αυτού, ότι άγιός εστιν ο παρέχων τώ Κόσμω τό μέγα έλεος.

Ο αυτός

Προτυπών τόν Σταυρόν σου Χριστέ, ο πατριάρχης Ιακώβ, τοίς εγγόνοις τήν ευλογίαν χαριζόμενος, επί ταίς κάραις εναλλάξ τάς χείρας επέθηκε, τούτον δέ Σωτήρ ημείς, σήμερον ανυψούντες κραυγάζομεν, Δώρησαι τώ φιλοχρίστω Βασιλεί τό νίκος, ως Κωνσταντίνω τό τρόπαιον.

Ήχος β'

Θεοφάνους

Θείος θησαυρός εν γή κρυπτόμενος, τού Ζωοδότου ο Σταυρός, εν ουρανοίς εδείκνυτο Βασιλεί ευσεβεί, νίκης κατ' εχθρών υπογραμμόν δηλών νοερώς, όν γεγηθώς πίστει καί πόθω, θεόθεν αναδραμών πρός θεωρίας ύψωσιν, σπουδή μεγίστη, εκ γής λαγόνων ανέφηνεν, εις κόσμου λύτρον, καί σωτηρίαν τών ψυχών ημών.

Ο αυτός

Kυπριανού

Η τών χειρών εναλλαγή τού Πατριάρχου Ιακώβ, επ' ευλογία τών τέκνων, τό κραταιόν τού Σταυρού σου προεδήλωσε σύμβολον, όν περ ημείς κατέχοντες αρραγές φυλακτήριον, τήν τών δαιμόνων πανσθενώς εκδιώκομεν φάλαγγα, καί τού Βελίαρ εν αυτώ τήν οφρύν καταβαλόντες, τού εχθίστου Αμαλήκ τροπούμεθα τήν πανώλεθρον δύναμιν, Αυτόν καί νύν ανυψούμενον, ευσεβοφρόνως οι πιστοί, εις ιλασμόν αμαρτιών, τή σή αγαθότητι, εν πολλώ πλείονι φωνή βοώντες προσφέρομεν, Κύριε ελέησον, ο εκ Παρθένου σαρκωθείς, οίκτιρον τό τών χειρών σου αγαθέ, σοφόν δημιούργημα.

Ο αυτός

Λέοντος Δεσπότου

Σύ μου σκέπη κραταιά υπάρχεις, ο τριμερής Σταυρός τού Χριστού, αγίασόν με τή δυνάμει σου, ίνα πίστει καί πόθω προσκυνώ καί δοξάζω σε.

Ήχος δ'

Κροτήσωμεν σήμερον ασματικήν πανήγυριν, καί φαιδρώ τώ προσώπω, καί τή γλώττη τρανώς βοήσωμεν, ο δι' ημάς Χριστέ, κρίσιν καταδεξάμενος, καί εμπτυσμούς καί μάστιγας, καί τό κόκκινον περιβαλόμενος, καί εν Σταυρώ ανελθών, όν ιδών ο ήλιος καί η σελήνη, τό φέγγος απέκρυψαν, καί τώ φόβω γή εσείετο, καί τό καταπέτασμα τού ναού εσχίσθη διχώς, αυτός καί νύν δώρησαι, τόν Σταυρόν σου τόν τίμιον, ημίν φρουρόν καί φύλακα, καί ελατήρα τών δαιμόνων, ίνα πάντες προσπτυσσόμενοι, βοώμεν αυτώ, Σώσον ημάς Σταυρέ τή δυνάμει σου, αγίασον ημάς τή λαμπρότητί σου, τίμιε Σταυρέ, καί κραταίωσον ημάς τή υψώσει σου, ότι φώς ημίν δεδώρησαι, καί σωτηρία τών ψυχών ημών.

Ο αυτός

Ανατoλίου

Φωτολαμπής αστέρων τύπος, προεδείκνυε Σταυρέ, τρόπαιον νίκης ευσεβεί άνακτι τώ πάνυ, ού η μήτηρ Ελένη ανευραμένη, κοσμοφανή πεποίηκε, καί σέ σήμερον ανυψούντες τών πιστών αι χορείαι κραυγάζομεν, Φώτισον ημάς τή ελλάμψει σου, Σταυρέ ζωηφόρε, αγίασον ημάς τή ισχύϊ σου, πανσέβαστε Σταυρέ, καί κράτυνον ημάς, τή υψώσει σου, υψούμενος πρός παράταξιν εχθρών.

Δόξα... Καί νύν...

Ο αυτός

Ανατολίου

Τού τιμίου Σταυρού Χριστέ τήν ενέργειαν, προδιατυπώσας Μωϋσής, ετροπώσατο τόν εναντίον Αμαλήκ, εν τή ερήμω Σινά, ότε γάρ εφήπλου τάς χείρας, Σταυρού τόν τύπον ποιών, ενίσχυεν ο λαός, νυνί τών πραγμάτων η έκβασις εις ημάς πεπλήρωται, Σήμερον Σταυρός υψούται, καί δαίμονες φυγαδεύονται, Σήμερον η κτίσις πάσα εκ τής φθοράς ηλευθέρωται, πάντα γάρ διά Σταυρού, επέλαμψεν ημίν τά χαρίσματα, διό γηθόμενοι πάντες, προσπίπτομέν σοι, λέγοντες, Ως εμεγαλύνθη τά έργα σου, Κύριε δόξα σοι.

Εις τόν Στίχον Στιχηρά Προσόμοια.

Ήχος πλ. α'

Χαίροις ασκητικών

Χαίροις ο ζωηφόρος Σταυρός, τής ευσεβείας τό αήττητον τρόπαιον, η θυρα τού Παραδείσου, ο τών πιστών στηριγμός, τό τής' Εκκλησίας περιτείχισμα, δι' ού εξηφάνισται, η φθορά καί κατήργηται, καί κατεπόθη, τού θανάτου η δύναμις, καί υψώθημεν, από γής πρός ουράνια, Όπλον ακαταμάχητον, δαιμόνων αντίπαλε, δόξα Μαρτύρων Οσίων, ως αληθώς εγκαλλώπισμα, λιμήν σωτηρίας, ο δωρούμενος τώ κόσμω τό μέγα έλεος.

Στίχ. Υψούτε Κύριον τόν Θεόν ημών καί προσκυνείτε τώ υποποδίω τών ποδών αυτού.

Χαίροις ο τού Κυρίου Σταυρός, δι' ού ελύθη τής αράς τό ανθρώπινον, τής όντως χαράς σημείον, ο καταράσσων εχθρούς, εν τή σή υψώσει πανσεβάσμιε, ημών η βοήθεια, Bασιλέων κραταίωμα, σθένος δικαίων, Ιερέων ευπρέπεια, ο τυπούμενος, καί δεινών εκλυτρούμενος, ράβδος η τής δυνάμεως, υφ' ής ποιμαινόμεθα, όπλον ειρήνης εν φόβω, ο περιέπουσιν Άγγελοι, Χριστού θεία δόξα, τού παρέχοντοςτώ κόσμω τό μέγα έλεος.

Στίχ. Ο δέ Θεός Βασιλεύς ημών πρό αιώνος ειργάστο σωτηρίαν εν μέσω τής γής.

Χαίροις ο τών τυφλών οδηγός, τών ασθενούντων ιατρός, η ανάστασις, απάντων τών τεθνεώτων, ο ανυψώσας ημάς, εις φθοράν πεσόντας, Σταυρέ τίμιε, δι' ού διαλέλυται, η φθορά καί εξήνθησεν, η αφθαρσία, καί βροτοί εθεώθημεν, καί διάβολος, παντελώς καταβέβληται, Σήμερον ανυψούμενον, χερσί καθορώντές σε, Αρχιερέων υψούμεν, τόν υψωθέντα εν μέσω σου, καί σέ προσκυνούμεν, αρυόμενοι πλουσίως τό μέγα έλεος.

Δόξα... Καί νύν... Ήχος πλ. δ'

Ιωάννου Μοναχού

Όν περ πάλαι Μωϋσής, προτυπώσας εν εαυτώ, τόν Αμαλήκ καταβαλών ετροπώσατο, καί Δαυϊδ ο μελωδός, υποπόδιόν σοι βοών, προσκυνείσθαι διετάξατο, τίμιον Σταυρόν σου, Χριστέ ο Θεός, σήμερον αμαρτωλοί προσκυνούντες χείλεσιν αναξίοις, σέ τόν καταξιώσαντα παγήναι εν αυτώ, ανυμνούντες βοώμέν σοι, Κύριε σύν τώ Ληστή τής βασιλείας σου αξίωσον ημάς.

Απολυτίκιον Ήχος α'

Εκ τρίτου

Απόλυσις

ΕΙΣ ΤΟΝ ΟΡΘΡΟΝ

Μετά τήν α' Στιχολογίαν

Κάθισμα Ήχος α'

Τού λίθου σφραγισθέντος

Τού Σταυρού σου τό ξύλον προσκυνούμεν Φιλάνθρωπε, ότι εν αυτώ προσηλώθης η ζωή τών απάντων, Παράδεισον ηνέωξας Σωτήρ, τώ πίστει προσελθόντι σοι Ληστή, καί Τρυφής κατηξιώθη, ομολογών σοι, Μνήσθητί μου Κύριε, Δέξαι ώσπερ εκείνον καί ημάς, κραυγάζοντας, Ημάρτομεν, πάντες τή ευσπλαγχνία σου, μή υπερίδης ημάς. (Δίς)

Μετά τήν β' Στιχολογίαν

Κάθισμα Ήχος πλ. β'

Μόνον επάγη τό ξύλον Χριστέ τού Σταυρού σου, τά θεμέλια εσαλεύθη τού θανάτου Κύριε, όν γάρ κατέπιε πόθω Άδης, απήμεσε τρόμω, έδειξας ημίν τό σωτήριόν σου Άγιε, καί δοξολογούμέν σε, Υιέ Θεού, ελέησον ημάς. (Δίς)

Μετά τόν Πολυέλεον

Κάθισμα Ήχος πλ. δ'

Τό προσταχθέν

Προδιετύπου μυστικώς πάλαι τώ χρόνω, ο Ιησούς ο τού Ναυή, Σταυρού τόν τύπον, ως τάς χείρας εξέτεινε σταυροφανώς Σωτήρ μου, καί έστη ο ήλιος έως εχθρούς, ανείλεν, ανθισταμένους σοί τώ Θεώ, νύν δέ ούτος εσκότισται, επί Σταυρού σε ορών, θανάτου κράτος λύοντα, καί τόν Άδην σκυλεύοντα.

Οι Αναβαθμοί, τό α' Αντίφωνον τού δ' Ήχου.

Οι Αναβαθμοί Αντίφωνον Α'

· Εκ νεότητός μου πολλά πολεμεί με πάθη, αλλ' αυτός αντιλαβού, καί σώσον Σωτήρ μου.

· Οι μισούντες Σιών, αισχύνθητε από τού Κυρίου, ως χόρτος γάρ, πυρί έσεσθε απεξηραμμένοι.

Δόξα...

Αγίω Πνεύματι, πάσα ψυχή ζωούται, καί καθάρσει υψούται λαμπρύνεται, τή τριαδική Μονάδι ιεροκρυφίως.

Καί νύν...

Αγίω Πνεύματι, αναβλύζει τά τής χάριτος ρείθρα, αρδεύοντα, άπασαν τήν κτίσιν πρός ζωογονίαν.

Προκείμενον Ήχος δ'

Είδοσαν πάντα τά πέρατα τής γής τό σωτήριον τού Θεού ημών.

Στίχ. Άσατε τώ Κυρίω άσμα καινόν.

Πάσα πνοή. Τό Ευαγγέλιον. Τό, Ανάστασιν Χριστού θεασάμενοι, εν ή άν ημέρα τύχη η Εορτή τού Σταυρού.

Ο Ν'.

Δόξα... Ήχος β'

Σύ μου σκέπη κραταιά υπάρχεις, ο τριμερής Σταυρός τού Χριστού, αγίασόν με τή δυνάμει σου, ίνα πίστει καί πόθω, προσκυνώ καί δοξάζω σε.

Καί νύν... Τό αυτό

Τό Ιδιόμελον

Ήχος πλ. β'

Σταυρέ τού Χριστού, Χριστιανών η ελπίς, πεπλανημένων οδηγέ, χειμαζομένων λιμήν, εν πολέμοις νίκος, οικουμένης ασφάλεια, ασθενούντων ιατρέ, νεκρών η ανάστασις, ελέησον ημάς.

Ο Κανών, ός τήν δε τήν ακροστιχίδα φέρει.

Σταυρώ πεποιθώς, ύμνον εξερεύγομαι.

Ποίημα τού Κυρίου Κοσμά.

Ωδή α' Ήχος πλ. δ' Ο Ειρμός

«Σταυρόν χαράξας Μωσής, επ' ευθείας ράβδω, τήν Ερυθράν διέτεμε, τώ Ισραήλ πεζεύσαντι, τήν δέ επιστρεπτικώς, Φαραώ τοίς άρμασι κροτήσας ήνωσεν, επ' εύρους διαγράψας, τό αήττητον όπλον, διό Χριστώ άσωμεν, τώ Θεώ ημών, ότι δεδόξασται».

Τόν τύπον πάλαι Μωσής, τού αχράντου πάθους, εν εαυτώ προέφηνε, τών Ιερών μεσούμενος, Σταυρώ δέ σχηματισθείς, τεταμέναις τρόπαιον, παλάμαις ήγειρε, τό κράτος διολέσας, Αμαλήκ τού πανώλους, διό Χριστώ άσωμεν, τώ Θεώ ημών, ότι δεδόξασται.

Ανέθηκε Μωϋσής, επί στήλης άκος, φθοροποιού λυτήριον, καί Ιοβόλου δήγματος, καί ξύλω τύπω Σταυρού, τόν πρός γήν συρόμενον, όφιν προσέδησεν, εγκάρσιον εν τούτω, θριαμβεύσας τό πήμα, διό Χριστώ άσωμεν, τώ Θεώ ημών, ότι δεδόξασται.

Υπέδειξεν ουρανός, τού Σταυρού τό τρόπαιον, τώ ευσεβείας κράτορι, καί Βασιλεί θεόφρονι, εχθρών εν ώ δυσμενών, κατεβλήθη φρύαγμα, απάτη ανετράπη δέ, καί πίστις εφηπλώθη, γής τοίς πέρασι θεία, διό Χριστώ άσωμεν, τώ Θεώ ημών, ότι δεδόξασται.

Καταβασία

Σταυρόν χαράξας Μωσής, επ' ευθείας ράβδω, τήν Ερυθράν διέτεμε, τώ Ισραήλ πεζεύσαντι, τήν δέ επιστρεπτικώς, Φαραώ τοίς άρμασι κροτήσας ήνωσεν, επ' εύρους διαγράψας, τό αήττητον όπλον, διό Χριστώ άσωμεν, τώ Θεώ ημών, ότι δεδόξασται.

Ωδή γ' Ο Ειρμός

«Ράβδος εις τύπον τού μυστηρίου παραλαμβάνεται, τώ βλαστώ γάρ προκρίνει τόν ιερέα, τή στειρευούση δέ πρώην, Εκκλησία νύν εξήνθησε, ξύλον Σταυρού, εις κράτος καί στερέωμα».

Ως επαφήκε ραπιζομένη ύδωρ ακρότομος, απειθούντι λαώ, καί σκληροκαρδίω, τής θεοκλήτου έδήλου, Εκκλησίας τό μυστήριον, ής ο Σταυρός, τό κράτος καί στερέωμα.

Πλευράς αχράντου λόγχη τρωθείσης, ύδωρ σύν αίματι εξεβλήθη, εγκαινίζον διαθήκην, καί ρυπτικόν αμαρτίας, τών πιστών γάρ Σταυρός καύχημα, καί Βασιλέων κράτος καί στερέωμα.

Καταβασία

Ράβδος εις τύπον τού μυστηρίου παραλαμβάνεται, τώ βλαστώ γάρ προκρίνει τόν ιερέα, τή στειρευούση δέ πρώην, Εκκλησία νύν εξήνθησε, ξύλον Σταυρού, εις κράτος καί στερέωμα.

Κάθισμα Ήχος πλ. δ'

Τό προσταχθέν

Εν Παραδείσω με τό πρίν, ξύλον εγύμνωσεν, ούπερ τή γεύσει, ο εχθρός εισφέρει νέκρωσιν, τού Σταυρού δέ τό ξύλον, τής ζωής τό ένδυμα, ανθρώποις φέρον, επάγη επί τής γής, καί κόσμος όλος επλήσθη πάσης χαράς, όν ορώντες υψούμενον, Θεώ εν πίστει λαοί, συμφώνως ανακράξωμεν, Πλήρης δόξης ο οίκός σου. (Δίς)

Ωδή δ' Ο Ειρμός

«Εισακήκοα Κύριε, τής οικονομίας σου τό μυστήριον, κατενόησα τά έργα σου, καί εδόξασά σου τήν θεότητα».

Πικρογόνους μετέβαλε, ξύλω Μωϋσης πηγάς εν ερήμω πάλαι, τώ Σταυρώ πρός τήν ευσέβειαν, τών εθνών προφαίνων τήν μετάθεσιν.

Ο βυθώ κολπωσάμενος, τέμνουσαν ανέδωκεν Ιορδάνης ξύλω, τώ Σταυρώ καί τώ Βαπτίσματι, τήν τομήν τής πλάνης τεκμαιρόμενος.

Ιερώς προστοιβάζεται, ο τετραμερής λαός προηγούμενος, τής εν τύπω μαρτυρίου σκηνής, σταυροτύποις τάξεσι κλεϊζόμενος.

Θαυμαστώς εφαπλούμενος, τάς ηλιακάς βολάς εξηκόντισεν, ο Σταυρός, καί διηγήσαντο, ουρανοί τήν δόξαν τού Θεού ημών.

Καταβασία

Εισακήκοα Κύριε, τής οικονομίας σου τό μυστήριον, κατενόησα τά έργα σου, καί εδόξασά σου τήν θεότητα.

Ωδή ε' Ο Ειρμός

«Ώ τρισμακάριστον ξύλον, εν ώ ετάθη Χριστός, ο Βασιλεύς καί Κύριος, δι' ού πέπτωκεν ο ξύλω απατήσας, τώ εν σοί δελεασθείς, Θεώ τώ προσπαγέντι σαρκί, τώ παρέχοντι, τήν ειρήνην ταίς ψυχαίς ημών».

Σέ τό αοίδιμον ξύλον, εν ώ ετάθη Χριστός, τήν Εδέμ φυλάττουσα, στρεφομένη ρομφαία, Σταυρέ ηδέσθη, τό φρικτόν δέ Χερουβίμ, είξε τώ σοί παγέντι Χριστώ, τώ παρέχοντι, τήν ειρήνην ταίς ψυχαίς ημών.

Υποχθονίων δυνάμεις, αντίπαλοι τού Σταυρού, φρίττουσι χαραττόμενον, τό σημείον εν αέρι ώ πολούσιν, ουρανίων γηγενών, γένος δέ γόνυ κάμπτει Χριστώ, τώ παρέχοντι, τήν ειρήνην ταίς ψυχαίς ημών.

Μαρμαρυγαίς ακηράτοις, φανείς ο θείος Σταυρός, εσκοτισμένοις έθνεσι, τοίς εν πλάνη απάτης τό θείον φέγγος, απαστράψας οικειοί, τώ εν αυτώ παγέντι Χριστώ, τώ παρέχοντι, τήν ειρήνην ταίς ψυχαίς ημών.

Καταβασία

Ώ τρισμακάριστον ξύλον, εν ώ ετάθη Χριστός, ο Βασιλεύς καί Κύριος, δι' ού πέπτωκεν ο ξύλω απατήσας, τώ εν σοί δελεασθείς, Θεώ τώ προσπαγέντι σαρκί, τώ παρέχοντι, τήν ειρήνην ταίς ψυχαίς ημών.

Ωδή ς' Ο Ειρμός

«Νοτίου θηρός εν σπλάγχνοις, παλάμας Ιωνάς, σταυροειδώς διεκπετάσας, τό σωτήριον πάθος προδιετύπου σαφώς, όθεν τριήμερος εκδύς, τήν υπερκόσμιον Ανάστασιν υπεζωγράφησε, τού σαρκί προσπαγέντος, Χριστού τού Θεού, καί τριημέρω εγέρσει, τόν κόσμον φωτίσαντος».

Ο γήρα καμφθείς, καί νόσω τρυχωθείς, ανωρθούτο Ιακώβ χείρας αμείψας, τήν ενέργειαν φαίνων τού ζωηφόρου Σταυρού, τήν παλαιότητα καί γάρ, τού νομικού σκιώδους, γράμματος εκαινογράφησεν, ο εν τούτω σαρκί προσπαγείς Θεός, καί τήν ψυχόλεθρον νόσον, τής πλάνης απήλασε.

Νεαζούσαις θείς παλάμας, ο θείος Ισραήλ, σταυροειδώς κάραις εδήλου, ως πρεσβύτερον κλέος ο νομολάτρης λαός, υποπτευθείς όθεν ούτως εξηπατήσθαι, ουκ ηλλοίωσε τόν ζωηφόρον τύπον, υπερέξει λαός γάρ Χριστού τού Θεού, νεοπαγής ανεβόα, Σταυρώ τειχιζόμενος.

Καταβασία

Νοτίου θηρός εν σπλάγχνοις, παλάμας Ιωνάς, σταυροειδώς διεκπετάσας, τό σωτήριον πάθος προδιετύπου σαφώς, όθεν τριήμερος εκδύς, τήν υπερκόσμιον Ανάστασιν υπεζωγράφησε, τού σαρκί προσπαγέντος, Χριστού τού Θεού, καί τριημέρω εγέρσει, τόν κόσμον φωτίσαντος.

Κοντάκιον

Αυτόμελον Ήχος δ'

Ο υψωθείς εν τώ Σταυρώ εκουσίως, τή επωνύμω σου καινή πολιτεία, τούς οικτιρμούς σου δώρησαι, Χριστέ ο Θεός, Εύφρανον εν τή δυνάμει σου, τούς πιστούς Βασιλείς ημών, νίκας χορηγών αυτοίς, κατά τών πολεμίων, τήν συμμαχίαν έχοιεν τήν σήν, όπλον ειρήνης, αήττητον τρόπαιον.

Ο Οίκος

Ο μετά τρίτον ουρανόν αρθείς εν Παραδείσω, καί ρήματα τά άρρητα καί θεία, ά ουκ εξόν γλώσσαις λαλείν, τί τοίς Γαλάταις γράφει, ως ερασταί τών Γραφών, ανέγνωτε καί έγνωτε, Εμοί, φησί, καυχάσθαι μή γένοιτο, πλήν ει μή εν μόνω τώ Σταυρώ τώ τού Κυρίου, εν ώ παθών, έκτεινε τά πάθη, Αυτόν ούν καί ημείς βεβαίως κραιώμεν τού Κυρίου τόν Σταυρόν καύχημα πάντες, έστι γάρ σωτήριον ημίν τούτο τό ξύλον, όπλον ειρήνης αήττητον τρόπαιον.

Σ υ ν α ξ ά ρ ι ο ν

Τή ΙΔ' τού αυτού μηνός, η παγκόσμιος Ύψωσις τού τιμίου καί ζωοποιού Σταυρού.

Στίχοι

· Τάς εν λάρυγγι Σώτερ υψώσεις φέρει,

· Υψούμενον βλέπουσα τόν Σταυρόν κτίσις.

· Υψώθη δεκάτη, Σταυρού ξύλον, ηδέ τετάρτη.

Τή αυτή ημέρα, Η κοίμησις τού εν Αγίοις Πατρός ημών Ιωάννου Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τού Χρυσοστόμου, εν ταύτη γάρ ανεπαύσατο, αλλά διά τήν Εορτήν τού τιμίου Σταυρού μετετέθη η τούτου Εορτή εις τόν Νοέμβριον μήνα.

Καί μνήμη τής ευσεβεστάτης Βασιλίσσης Πλακίλλης, συζύγου γενομένης τού μεγάλου Βασιλέως Θεοδοσίου.

Στίχοι

· Φθαρτόν λιπούσα στέμμα γής η Πλακίλλα,

· Εν ουρανοίς άφθαρτον εύρηκε στέφος.

Τή αυτή ημέρα, Μνήμη τών εν Αγίοις Πατέρων ημών, τών συνελθόντων εν τή Αγία καί Οικουμενική Έκτη Συνόδω, επί τής Βασιλείας Κωνσταντίνου τού Πωγωνάτου, υιού Ιουστινιανού τού δευτέρου, τού καλουμένου Ρινοτμήτου, Σεργίου τήν Εκκλησίαν Κωνσταντινουπόλεως ιθύνοντος, καί Αγάθωνος τών Ρωμαίων, Ηθροίσθη δέ εν τώ Τρούλλω τού Παλατίου, τώ λεγομένω, Ωάτω, αναθέματι καθυποβαλούσα Σέργιον, καί Πύρρον, καί Πέτρον, καί Παύλον, Επισκόπους γενομένους Κωνσταντινουπόλεως, Mακρόβιόν τε τόν Αντιοχείας, καί Κύρον τόν Aλεξανδρείας, καί Ονώριον τόν Ρώμης, Στέφανόν τε καί Πολυχρόνιον, καί τούς σύν αυτοίς, Ήτις αγία Σύνοδος επί μέν τού δηλωθέντος Κωνσταντίνου τού Πωγωνάτου συνηθροίσθη, η δέ τών Κανόνων έκδοσις επί Ιουστινιανού τού υιού αυτού γέγονε.

Τή αυτή ημέρα, Μνήμη τού Αγίου Μάρτυρος Πάπα.

Στίχοι

· Ηδείτο Πάπας πρός τά στίγματα στένειν,

· Βοηθόν εγγύς τόν Θεόν κεκτημένος.

Τή αυτή ημέρα, ο Άγιος Μάρτυς Θεοκλής ξίφει τελειούται.

Στίχοι

· Πρός κλήσιν ήκει καί Θεοκλής τήν άνω,

· Έχων όχημα τήν τομήν τήν εκ ξίφους.

Τή αυτή ημέρα, ο άγιος Βαλεριανός, τό νήπιον, ξίφει τελειούται.

Στίχοι

· Βαλεριανώ τώ μικρώ Θεός μέγας,

· Εν ουρανώ δέδωκε πάμμεγα στέφος.

Ο άγιος νέος οσιομάρτυς Μακάριος, ο εν Θεσσαλονίκη μαρτυρήσας κατά τό 1527, ο καί μαθητής χρηματίσας τού Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Νήφωνος, ξίφει τελειούται.

Ταίς αυτών αγίαις πρεσβείαις, ο Θεός, ελέησον ημάς. Αμήν.

Ωδή ζ' Ο Ειρμός

«Έκνοον πρόσταγμα τυράννου δυσσεβούς, λαούς εκλόνησε, πνέον απειλής καί δυσφημίας θεοστυγούς, όμως τρείς Παίδας ουκ εδειμάτωσε, θυμός θηριώδης, ου πύρ βρόμιον, αλλ' αντηχούντι δροσοβόλω πνεύματι, πυρί συνόντες έψαλλον, ο υπερύμνητος, τών Πατέρων καί ημών, Θεός ευλογητός εί».

Ξύλου γευσάμενος ο πρώτος εν βροτοίς, φθορά παρώκησε, ρίψιν γάρ ζωής ατιμοτάτην κατακριθείς, όλω τώ γένει σωματοφθορος τις, ως λύμη τής νόσου μετέδωκεν, αλλ' ευρηκότες γηγενείς ανάκλησιν, Σταυρού τό ξύλον κράζομεν, ο υπερύμνητος, τών Πατέρων καί ημών, Θεός ευλογητός εί.

Έλυσε πρόσταγμα Θεού παρακοή, καί ξύλον ήνεγκε θάνατον βροτοίς, τό μή ευκαίρως μεταληφθέν, εν ασφαλεία τής εριτίμου δέ, εντεύθεν ζωής τό ξύλον είργετο, ο νυκτιλόχου δυσθανούς ηνέωξεν, ευγνωμοσύνης κράζοντος, ο υπερύμνητος, τών Πατέρων καί ημών, Θεός ευλογητός εί.

Ράβδου προσπτύσσεται τό άκρον, Ιωσήφ, ο γενησόμενον, βλέπων, Ισραήλ, τής βασιλείας τό κραταιόν, όπως συνέξει ο υπερένδοξος Σταυρός προδηλών, ούτος γάρ τοίς βασιλεύσι, τροπαιούχον καύχημα, καί φώς τοίς πίστει κράζουσιν, ο υπερύμνητος, τών Πατέρων καί ημών, Θεός ευλογητός εί.

Καταβασία

Έκνοον πρόσταγμα τυράννου δυσσεβούς, λαούς εκλόνησε, πνέον απειλής καί δυσφημίας θεοστυγούς, όμως τρείς Παίδας ουκ εδειμάτωσε, θυμός θηριώδης, ου πύρ βρόμιον, αλλ' αντηχούντι δροσοβόλω πνεύματι, πυρί συνόντες έψαλλον, ο υπερύμνητος, τών Πατέρων καί ημών, Θεός ευλογητός εί.

Ωδή η' Ο Ειρμός

«Ευλογείτε Παίδες, τής Τριάδος ισάριθμοι, δημιουργόν Πατέρα Θεόν, υμνείτε τόν συγκαταβάντα Λόγον, καί τό πύρ εις δρόσον μεταποιήσαντα, καί υπερυψούτε, τό πάσι ζωήν παρέχον, Πνεύμα πανάγιον εις τούς αιώνας».

Υψουμένου ξύλου, ραντισθέντος εν αίματι, τού σαρκωθέντος Λόγου Θεού, υμνείτε αι τών ουρανών Δυνάμεις, βροτών τήν ανάκλησιν εορτάζουσαι, Λαοί προσκυνείτε Χριστού τόν Σταυρόν, δι' ού τώ κόσμω ανάστασις εις τούς αιώνας.

Γηγενείς παλάμαις, οικονόμοι τής χάριτος, Σταυρόν ού έστη Χριστός ο Θεός, υψούτε ιεροπρεπώς καί Λόγχην, Θεού Λόγου σώμα αντιτορήσασαν, ιδέτωσαν έθνη πάντα τό σωτήριον, τού Θεού δοξάζοντα εις τούς αιώνας.

Οι τή θεία ψήφω, προκριθέντες αγάλλεσθε, Χριστιανών πιστοί Βασιλείς, καυχάσθε τώ τροπαιοφόρω όπλω, λαχόντες θεόθεν, Σταυρόν τόν τίμιον, εν τούτω γάρ φύλα πολέμων, θράσος επιζητούντα, σκεδάννυνται εις τούς αιώνας.

Καταβασία

Ευλογείτε Παίδες, τής Τριάδος ισάριθμοι, δημιουργόν Πατέρα Θεόν, υμνείτε τόν συγκαταβάντα Λόγον, καί τό πύρ εις δρόσον μεταποιήσαντα, καί υπερυψούτε, τό πάσι ζωήν παρέχον, Πνεύμα πανάγιον εις τούς αιώνας.

Ωδή θ'

Η Τιμιωτέρα ου στιχολογείται

Ο Ειρμός

«Μυστικώς εί Θεοτόκε Παράδεισος, αγεωργήτως βλαστήσασα Xριστόν, υφ' ού τό τού Σταυρού, ζωηφόρον εν γή, πεφυτούργηται δένδρον, δι' ού νύν υψουμένου, προσκυνούντες αυτόν σέ μεγαλύνομεν».

Αγαλλέσθω τά δρυμού ξύλα σύμπαντα, αγιασθείσης τής φύσεως αυτών, υφ' ού περ εξ αρχής, εφυτεύθη Χριστού, τανυθέντος εν ξύλω, δι' ού νύν υψουμένου, προσκυνούμεν αυτόν καί μεγαλύνομεν.

Ιερόν ηγέρθη κέρας θεόφρoσι, τής κεφαλής τών απάντων ο Σταυρός, εν ώ αμαρτωλών νοουμένων, συνθλώνται τά κέρατα πάντα, δι' ού νύν υψουμένoυ, προσκυνούμεν αυτόν καί μεγαλύνομεν.

Ειρμός άλλος

«Ο διά βρώσεως τού ξύλου, τώ γένει προσγενόμενoς θάνατος, διά Σταυρού κατήργηται σήμερον, τής γάρ Προμήτορος η παγγενής κατάρα διαλέλυται, τώ βλαστώ τής αγνής Θεομήτορος, ήν πάσαι αι Δυνάμεις, τών ουρανών μεγαλυνουσι».

Μή τήν πικρίαν τήν τού ξύλου, εάσας αναιρέσιμον Κύριε, διά Σταυρού τελείως εξήλειψας, όθεν καί ξύλον έλυσε ποτέ, πικρίαν υδάτων Μερράς, προτυπούν τού Σταυρού τήν ενέργειαν, ήν πάσαι αι Δυνάμεις, τών ουρανών μεγαλύνουσιν.

Αδιαλείπτως βαπτομένους, τώ ζόφω τού προπάτορος Κύριε, διά Σταυρού ανύψωσας σήμερον, ως γάρ τή πλάνη άγαν ακρατώς, η φύσις προκατηνέχθη, παγκλήρως ημάς πάλιν ανώρθωσε, τό φώς τό τού Σταυρού σου, όν οι πιστοί μεγαλύνομεν.

Ίνα τόν τύπον υποδείξης, τώ κόσμω προσκυνούμενον Κύριε, τόν του Σταυρού εν πάσιν ως ένδοξον, εν ουρανώ εμόρφωσας, φωτί απλέτω ηγλαϊσμένον, Βασιλεί πανοπλίαν αήττητον, ήν πάσαι αι Δυνάμεις, τών ουρανών μεγαλύνουσιν.

Καταβασίαι

Μυστικώς εί Θεοτόκε Παράδεισος, αγεωργήτως βλαστήσασα Xριστόν, υφ' ού τό τού Σταυρού, ζωηφόρον εν γή, πεφυτούργηται δένδρον, δι' ού νύν υψουμένου, προσκυνούντες αυτόν σέ μεγαλύνομεν.

Ο διά βρώσεως τού ξύλου, τώ γένει προσγενόμενoς θάνατος, διά Σταυρού κατήργηται σήμερον, τής γάρ Προμήτορος η παγγενής κατάρα διαλέλυται, τώ βλαστώ τής αγνής Θεομήτορος, ήν πάσαι αι Δυνάμεις, τών ουρανών μεγαλυνουσι.

Εξαποστειλάριον

Ήχος β'

Τών μαθητών ορώντων σε

Σταυρός, ο φύλαξ πάσης τής οικουμένης, Σταυρός, η ωραιότης τής Εκκλησίας, Σταυρός, Βασιλέων τό κραταίωμα, Σταυρός, Πιστών τό στήριγμα Σταυρός, Αγγέλων η δόξα, καί τών δαιμόνων τό τραύμα. (Δίς)

Έτερον, ο λέγεται άπαξ

Γυναίκες ακουτίσθητε

Σταυρός υψούται σήμερον, καί κόσμος αγιάζεται, ο γάρ Πατρί συνεδρεύων, καί Πνεύματι τώ Αγίω, εν τούτω χείρας απλώσας, τόν κόσμον όλον είλκυσας, πρός σήν Χριστέ επίγνωσιν, τούς ούν εις σέ πεποιθότας, θείας αξίωσον δόξης. (Δίς)

Εις τούς Αίνους. ιστώμεν Στίχους δ' καί ψάλλομεν Στιχηρά Προσόμοια.

Ήχος πλ. δ'

Ώ τού παραδόξου θαυματος

Ώ τού παραδόξου θαύματος! τό ζωηφόρον φυτόν, ο Σταυρός ο πανάγιος, εις ύψος αιρόμενος, εμφανίζεται σήμερον, δοξολογούσι πάντα τά πέρατα, εκδειματούνται δαίμονες άπαντες, ώ οίον δώρημα, τοίς βροτοίς κεχάρισται! δι' ού Χριστέ, σώσον τάς ψυχάς ημών, ως μόνος εύσπλαγχνος. (Δίς)

Ώ τού παραδόξου θαύματος! ως βότρνν πλήρη ζωής, ο βαστάσας τόν ύψιστον, από γής υψούμενος, Σταυρός οράται σήμερον, δι' ού πρός Θεόν πάντες ειλκύσθημεν, καί κατεπόθη εις τέλος θάνατος, Ώ ξύλον άχραντον! υφ' ού απολαύομεν τής εν Εδέμ, αθανάτου βρώσεως, Χριστόν δοξάζοντες.

Ώ τού παραδόξου θαύματος! εύρος καί μήκος Σταυρού, ουρανού ισοστάσιον, ότι θεία χάριτι, αγιάζει τά σύμπαντα, εν τούτω έθνη βάρβαρα ήττηνται, εν τούτω σκήπτρα ανάκτων ήδρασται, Ώ θείας κλίμακος! δι' ής ανατρέχομεν εις ουρανούς, υψούντες εν άσμασι, Χριστόν τόν κυριον.

Δόξα...Καί νών...

Ήχος πλ. β'

Σήμερον προέρχεται ο Σταυρός τού Κυρίου, καί πιστοί εισδέχονται αυτόν εκ πόθου, καί λαμβάνουσιν ιάματα ψυχής τε καί σώματος, καί πάσης μαλακίας, Αυτόν ασπασώμεθα τή χαρά καί τώ φόβω, φόβω διά τήν αμαρτίαν, ως ανάξιοι όντες, χαρά δέ διά τήν σωτηρίαν, ήν παρέχει τώ κόσμω, ο εν αυτώ προσπαγείς Χριστός ο Κύριος, ο έχων τό μέγα έλεος.

Δοξολογία Μεγάλη

Μετά δέ τό τέλος αυτής αρχόμεθα ψάλλειν τό Ασματικόν. Ο δέ Ιερεύς, λαβών επί τής κεφαλής αυτού τόν Τίμιον Σταυρόν επί δίσκου, μετά καί κλάδων βασιλικών, εξέρχεται τού Ιερού, καί προπορευομένων τών Εξαπτερύγων καί λαμπάδων καί θυμιατών, φέρει αυτόν εντώ μέσω τού ναού, όπου πληρουρουμένου τού Ασματικού, εκφωνεί. Σοφία, Ορθοί! καί τίθησι τόν Σταυρόν επί τού προευτρεπισθέντος Τετραποδίου, καί θυμιά σταυροειδώς, ψάλλων τό, Σώσον Κύριε τόν λαόν σου, άπαξ, ωσαύτως καί οι δύο Χοροί ανά μίαν. Είθ' ούτω, βαλών μετανοίας τρείς, εν ή άν ημέρα τύχη, καί λαβών ανά χείρας τόν Τίμιον Σταυρόν μετά βασιλικών κλάδων, ίσταται έμπροσθεν τού Τετραποδίου, καί βλέπων πρός Ανατολάς λέγει εις επήκοον πάντων.

Ελέησον ημάς ο Θεός, κατά τό μέγα έλεός σου, δεομεθά σου, επάκουσον καί ελέησον.

Καί αρχόμεθα τής πρώτης Εκατοντάδος, τού Κύριε ελέησον, σφραγίζοντος τού lερέως έν ταίς ενάρξεσι μετά τού Τιμίου Σταυρού τρίς.

Είτα κλίνει τήν κεφαλήν, όσον σπιθαμήν απέχειν τής γής, καί κατά μικρόν ανίσταται, άχρι τής συμπληρώσεως τής Εκατοντάδος.

Είτα στραφείς επί τά δεξιά, καί βλέπων πρός Βορράν, λέγει.

Έτι δεόμεθα υπέρ τών ευσεβών καί ορθοδόξων Χριστιανών.

Καί αρχόμεθα τής δευτέρας Εκατοντάδος, καί ποιεί ο Ιερεύς τήν δευτέραν ύψωσιν, ως προγέγραπται. Είθ' ούτω, στραφείς πρός Ανατολάς τού Τετραποδίου, καί βλέπων πρός δυσμάς λέγει.

Έτι δεόμεθα υπέρ τού Αρχιεπισκόπου ημών (δείνος) καί πάσης τής εν Χριστώ ημών αδελφότητος.

Καί αρχόμεθα τής τρίτης Εκατοντάδος. Πληρωθείσης δέ καί ταύτης, στρέφεται ο Ιερεύς επί τό Bόρειον μέρος, καί βλέπων πρός Νότον, λέγει.

Έτι δεόμεθα υπέρ πάσης ψυχής Χριστιανών ορθοδόξων, υγείας, καί σωτηρίας, καί αφέσεως τών αμαρτιών αυτών.

Καί γίνεται η τετάρτη ύψωσις. Καί αύθις στρέφεται έμπροσθεν τού Τετραποδίου, καί βλέπων κατά Ανατολάς, λέγει.

Έτι δεόμεθα υπέρ πάντων τών διακονούντων καί διακονησάντων εν τή Αγία Μονή (ή Εκκλησία) ταύτη, υγείας, σωτηρίας, καί αφέσεως τών αμαρτιών αυτών.

Καί αρχόμεθα τής πέμπτης Εκατοντάδος. Μετά δέ τήν συμπλήρωσιν αυτής, υψοί τόν Σταυρόν, ψάλλων τό, Ο υψωθείς εν τώ Σταυρώ, καί ευλογών δι' αυτού σταυροειδώς τόν λαόν. Είτα, θέμενος τόν τίμιον Σταυρόν επί τού Τετραποδίου, ψάλλει, τόν Σταυρόν σου προσκυνούμεν Δέσποτα, άπαξ, καί οι Χοροί ομοίως ανά μίαν καί προσκυνεί ευθύς τόν τίμιον Σταυρόν, καί εφεξής πάντες. Όπου δέ παρευρίσκεται Αρχιερεύς, αυτός υψοί τόν Σταυρόν. Εν όσω δέ γίνεται η προσκύνησις, ψάλλομεν τά παρόντα Ιδιόμελα.

Ήχος β'

Δεύτε Πιστοί, τό ζωοποιόν ξυλον προσκυνήσωμεν, εν ώ Χριστός ο Βασιλεύς τής δόξης, εκουσίως χείρας εκτείνας, ύψωσεν ημάς εις τήν αρχαίαν μακαριότητα, ούς πρίν ο εχθρός, δι' ηδονής συλήσας, εξορίστους Θεού πεποίηκε, Δεύτε Πιστοί, ξύλον προσκυνήσωμεν, δι' ού ηξιώθημεν, τών αοράτων εχθρών συντρίβειν τάς κάρας, Δεύτε πάσαι αι πατριαί τών εθνών, τόν Σταυρόν τού Κυρίου ύμνοις τιμήσωμεν, Χαίροις Σταυρέ τού πεσόντος Αδάμ η τελεία λύτρωσις, Εν σοί οι πιστότατοι Βασιλείς ημών καυχώνται, ως τή σή δυνάμει, Ισμαηλίτην λαόν κραταιώς υποτάττοντες, Σέ νύν μετά φόβου Χριστιανοί ασπαζόμενοι, τόν εν σοί προσπαγέντα Θεόν δοξάζομεν λέγοντες, Κύριε, ο εν αυτώ σταυρωθείς, ελέησον ημάς, ως αγαθός καί φιλάνθρωπος.

Ήχος πλ. α'

Δεύτε λαοί, τό παράδοξον θαύμα καθορώντες, τού Σταυρού τήν δύναμιν προσκυνήσωμεν, ότι ξύλον εν Παραδείσω θάνατον εβλάστησε, τό δέ, τήν ζωήν εξήνθησεν, αναμάρτητον έχον προσηλωμένον τόν Κύριον, εξ ού πάντα τά έθνη, αφθαρσίαν τρυγώντες κραυγάζομεν, ο διά Σταυρού θάνατον καταργήσας, καί ημάς ελευθερώσας, δόξα σοι.

Ο αυτός

Η φωνή τών Προφητών σου, Ησαϊου καί Δαυϊδ, επληρώθη ο Θεός, η λέγουσα, Ήξουσι πάντα τά έθνη Κύριε, καί προσκυνήσουσιν ενώπιόν σου, ιδού γάρ ο λαός, ός τής σής αγαθέ χάριτος πεπλήρωται, εν ταίς αυλαίς σου Ιερουσαλήμ, ο Σταυρόν υπομείνας υπέρ ημών, καί τή αναστάσει σου ζωοποιών, φύλαξον καί σώσον ημάς.

Ήχος πλ. β'

Σήμερον τό φυτόν τής ζωής, εκ τών τής γής αδύτων ανιστάμενον, τού εν αυτώ παγέντος Χριστού, πιστούται τήν ανάστασιν, καί ανυψούμενον χερσίν Ιεραίς, τήν αυτού πρός ουρανούς καταγγέλλει ανύψωσιν, δι' ής τό ημέτερον φύραμα, εκ τής εις γήν καταπτώσεως, εις ουρανούς πολιτεύεται, διό ευχαρίστως βοήσωμεν, Κύριε, ο υψωθείς εν αυτώ, καί δι' αυτού συνυψώσας ημάς, τής ουρανίου χαράς, αξίωσον τούς υμνούντάς σε.

Ο αυτός

Ο τετραπέρατος κόσμος σήμερον αγιάζεται, τού τετραμερούς υψουμένου σου Σταυρού, Χριστέ ο Θεός ημών, καί τό κέρας τών πιστών, συνυψούται Βασιλέων ημών, εν αυτώ τών δυσμενών συντριβόντων τά κέρατα, Μέγας εί Κύριε καί θαυμαστός εν τοίς έργοις σου! δόξα σοι.

Ο αυτός

Τών Προφητών αι φωναί, τό Ξύλον τό άγιον προκατήγγειλαν, δι' ού τής αρχαίας ήλευθερώθη κατάρας, τής τού θανάτου ο Αδάμ, η κτίσις σήμερον, υψουμένου τούτου, συνυψοί τήν φωνήν, τό εκ Θεού αιτουμένη πλούσιον έλεος, Αλλ' ο μόνος εν ελέει αμέτρητος Δέσποτα, ιλασμός γενού ημίν, καί σώσον τάς ψυχάς ημών.

Δόξα... Καί νύν... Ήχος πλ. δ'

Η φωνή τού Προφήτου σου, Μωϋσέως ο Θεός, πεπλήρωται η λέγουσα, Όψεσθε τήν ζωήν υμών κρεμαμένην, απέναντι τών οφθαλμών υμών, Σήμερον Σταυρός υψούται, καί κόσμος εκ πλάνης ηλευθέρωται, Σήμερον τού Χριστού η, Ανάστασις εγκαινίζεται, καί τά πέρατα τής γής αγάλλονται, εν κυμβάλοις Δαυϊτικοίς, ύμνον σοι προσφέροντα, καί λέγοντα, Ειργάσω σωτηρίαν εν μέσω τής γής ο Θεός, Σταυρόν καί τήν Ανάστασιν, δι' ών ημάς έσωσας, αγαθέ καί φιλάνθρωπε, Παντοδύναμε Κύριε δόξα σοι.

Απόλυσις

Εις τήν Λειτουργίαν Αντίφωνα

Αντίφωνον Α' Ήχος α'

Στίχος α'. Ο Θεός μου πρόσχες μοι, ίνα τί εγκατέλιπές με;